خطرناکترین عقرب ایران

ایران کشوری پهناوری است که بیشتر مناطق آن دارای شرایط لازم برای زندگی عقرب ها می باشد. "گادیم" نام خطرناک ترین عقربی است که در ایران زندگی می کند. فردی که توسط این عقرب گزیده می شود، تنها 10 % شانس زنده ماندن دارد. زهر بسیار کشنده گادیم به تنهایی 67% از کل عقرب گزیدگی های منجر به مرگ ایران را، سبب می شود. از تلفیق این درصد با پهناوری اقلیم مناسب برای زندگی عقرب در ایران، به خطری که در کمین جانمان است، بیشتر پی می بریم.

زهر عقرب گادیم، سلول های پوست و خون را هدف قرار می دهد.

گادیم، گونه ای عقرب بی همتا در جهان:

بیش از 2000 گونه عقرب در جهان زندگی می کنند. از این میان تنها 20 گونه عقرب برای انسان ها خطرناک محسوب می شوند. با وجود خطرناک بودن، همین 20 گونه عقرب هستند که در صنایع داروسازی، از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

تمام 20 گونه عقرب خطرناک به جز عقرب گادیم، به خانواده ای از عقرب ها با نام Buthidae تعلق دارند. عقرب گادیم در خانواده دیگری که Hemiscorpiidae نامیده می شود قرار می گیرد.

یکی دیگر از ویژگی هایی که گادیم را از سایر عقرب ها متمایز می کند، نیش بی درد این عقرب است. تقریباً در همه عقرب گزیدگی ها، اولین نشانه ای که بیمار را راهی اورژانس می کند، درد شدید ناشی از زهر عقرب است.این در حالی است که زهر عقرب گادیم در 24 تا 72 ساعت اولیه ورود به بدن، هیچ دردی ایجاد نمی کند. میزان تأخیر در شروع علائم بالینی ناشی از زهر این عقرب، به ترکیبات موجود در زهر آن بستگی دارد.

 

زهر عقرب‌ها اغلب شامل ترکیبات مختلفی است که به بدن انسان‌ها اثر می‌گذارد. زهر عقرب‌ها معمولاً شامل پروتئین‌ها، آنزیم‌ها، سموم مختلف و دیگر ترکیبات است. این ترکیبات می‌توانند به بافت‌ها، عصب‌ها، و سایر سیستم‌های بیولوژیکی در بدن تأثیر بگذارند.

 

عقرب‌های خطرناک مانند عقرب گادیم و دیگر گونه‌های مشابه، دارای زهرهای قدرتمندی هستند که می‌توانند برای انسان‌ها خطرناک باشند. این زهرها می‌توانند علائمی مانند درد شدید، تورم، سرفه، بی‌قراری، تهوع، استفراغ، و حتی در موارد شدیدتر مشکلات تنفسی و فلج را ایجاد کنند. در موارد خطرناک‌تر، ممکن است منجر به مرگ شود.

 

بنابراین، در صورت مورد گزارش تهاجم عقرب یا روبرو شدن با یک حادثه ناشی از گزش عقرب، بهتر است فوراً به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنید و تاکید می‌شود که خود درمانی انجام ندهید

 

همین عدم دردناک بودن زهر گادیم، عاملی است که کشندگی زهر این عقرب را چند برابر می نماید. زیرا فرد گزیده شده، زمانی علائم را درک می کند که کار از کار گذشته است. در این فاصله زمانی، زهر در بدن پخش می شود و به بسیاری از بافت ها و ارگان ها آسیب های جبران ناپذیر  وارد می کند.

نیش عقرب گادیم به اندازه نیش پشه بی درد و در عین حال به اندازه گزش مار کشنده است.

اثر سم عقرب در بدن:

از آن جایی که ترکیب زهر اغلب عقرب های خطرناک و کشنده مشابه است؛ همه آن ها به یک طریق بر روی بدن انسان ها اثر می گذارند.

زهر عقرب ها عمدتاً از نوروتوکسین ها تشکیل شده است؛ که سلول های عصبی را هدف قرار می دهند. درد و التهاب محل گزیدگی، در اثر وجود همین نوروتوکسین ها ایجاد می شود. اما برخلاف سایر عقرب ها زهر عقرب گادیم، عمدتاً از سیتوتوکسین ها و هموتوکسین ها تشکیل شده است. این امر سبب می شود در نتیجه گزیدگی عقرب گادیم، هیچ دردی در محل گزیدگی احساس نشود.

سیتوتوکسین ها گروهی از توکسین ها هستند که بر روی سلول های خاص، اثر سمی و مخرب مستقیم دارند. سیتوتوکسین های موجود در زهر گادیم بیشتر، سلول های پوست و کلیه را درگیر می کنند. اثر این سم سبب بروز نکروز، زخم های باز بزرگ و سوراخ در پوست می شود همچنین بر روی سایر ارگان های بدن نیز اثراتی دارد، نارسایی حاد کلیوی از جمله این موارد است.

به علاوه هماتوتوکسین موجود در زهر گادیم، سلول های خونی را درگیر کرده و به تجزیه گلبول های قرمز می انجامد. در نهایت عملکرد همزمان سیتو و هماتو توکسین سبب نارسایی کلیوی و دفع خون در ادرار می شود. این اتفاق سبب می شود رنگ ادرار از زرد به قهوه ای یا قرمز تغییر کند. در غیاب هرگونه درد یا نشانه ای از گزیدگی گادیم، تغییر رنگ ادرار مهمترین نشانه ای است که می تواند افراد را روانه اورژانس نماید.

در اغلب موارد، حتی پادزهر هم نمی تواند از مرگ ناشی از زهر گادیم جلوگیری کند.

زهر عقرب گادیم چقدر قدرتمند است؟

میزان دوز کشنده یک زهر، به کمترین مقدار زهر لازم برای کشتن نیمی از نمونه های آزمایشی اطلاق می شود. هر چه دوز کشنده زهری کمتر باشد، یعنی مقدار کمی از آن برای کشتن نیمی از نمونه ها کفایت می کند و در واقع آن سم کشنده تر است. دوز کشنده زهر عقرب گادیم بسیار بالاست در نتیجه به لحاظ تئوریک، انتظار می رود میزان کشندگی آن کم باشد. اما نکته جالب اینجاست با وجود بالا بودن دوز کشنده زهر گادیم و ضعیفتر بودن زهر این عقرب نسبت به عقرب های دیگر، باز هم رتبه اول مرگ های ناشی از گزیدگی عقرب، به گادیم تعلق دارد.

حال می پردازیم به اینکه چنین اتفاقی چگونه ممکن است؟!

همانطور که گفتیم اصلی ترین دلیل کشنده بودن زهر گادیم، عدم ایجاد درد در نخستین ساعات گزیده شدن توسط عقرب است. در این بازه زمانی، زهر به صورت غیرقابل برگشتی باعث آسیب رساندن به سلول ها می شود. وقتی احساس درد در فرد ظاهر می شود که دیگر بسیاری از سلول ها از بین رفته اند.

در کودکان که وزن آن ها نسبت به افراد بالغ کمتر است یا افراد مسن که عموماً ضعیف هستند، حتی دریافت پادزهر گادیم نیز نمی تواند به میزان قابل توجه منجر به بهبودی شود، زیرا سم قبلاً به طور کامل اثر خود را گذاشته است. به همین دلیل توصیه می شود همه کسانی که توسط گادیم گزیده شده اند، به محض مراجعه به بیمارستان، پادزهر دریافت کنند. حتی اگر تظاهرات بالینی در آن ها بروز نکرده باشد.

اسرار عقرب گادیم

همه جانوران سمی، از زهر خود برای دو هدف اصلی شکار و دفاع، استفاده می کنند. اما به طور کلی، به نظر می رسد که عقرب ها سم خود را کاملاً با وسواس به کار می برند. به عنوان مثال، برخی از گونه های عقرب Buthidae هرگز زهرشان را برای صیدی که به کمک انبرهایشان می توانند شکار کنند، هدر نمی دهند.

حتی اگر عقرب ها مجبور به نیش زدن طعمه شوند انتخاب اینکه به صید زهر تزریق کنند یا خیر، با خود عقرب است. عقرب ها بیشتر برای دفاع از خود یا مهار طعمه، از "نیش خشک" استفاده می کنند. نیش خشک اصطلاحی است که به نیش بدون تزریق زهر عقرب اطلاق می شود. در این حالت عقرب تنها نیش خود را در بدن مهاجم یا طعمه فرو می برد اما زهری به وی تزریق نمی کند. در مقابل، نیش زدگی همراه با تزریق زهر به بدن طعمه یا قربانی، "نیش تر" نام دارد و بیشتر هنگام شکار کاربرد دارد.

اما این تمام ماجرا نیست!

برخی از عقرب ها به قدری در این زمینه پیشرفته اند که حتی می توانند مقدار و ترکیبات زهر تزریقی را با توجه به شرایط، کنترل کنند. برای مثال، به طعمه های نسبتاً کوچک یا در شرایط کم خطر، زهری شفاف با درجه سمیت کم، تزریق می کنند که پیش‌زهر نام دارد. پیش‌زهر که عمدتاً از نمک و پپتیدهای کوچک تشکیل شده، کشنده نیست و فقط درد موضعی ایجاد می کند. اما در موقعیت های خطرناک یا برای مهار طعمه های بزرگ و پر تحرک، عقرب ها از زهر غلیظ استفاده می کنند. برای تولید این زهر که دارای مقادیر زیادی پروتئین های سمی است، انرژی زیادی صرف می شود. به همین دلیل عقرب ها برای جلوگیری از هدر رفت انرژی، میزان زهر مصرفی را به خوبی مدیریت می کنند.

برخلاف گونه های عقرب از خانواده Buthidae، عقرب گادیم به ندرت از زهر خود برای شکار استفاده می کند. عملکرد اصلی زهر این عقرب، دفاع در برابر تهاجم شکارچیان به نظر می رسد.

وظیفه اصلی زهر در حیواناتی مانند زنبور یا مورچه که از زهر خود برای دفاع استفاده می کنند، ایجاد درد شدید موضعی است. این درد حواس مهاجم را پرت می کند و به حیوان فرصت فرار می دهد. اما دلیل وجود سم بی درد گادیم که مکانیسم اثری بسیار طولانی نیز دارد، سوالی است که تا کنون پاسخی برای آن نیافته ایم.

برای دفاع از خود در برابر مرگ خاموش ناشی از گزش گادیم یا هر گونه عقرب دیگر، کافی است از سم نابودگر عقرب اسکورپیان کیلر استفاده کنید.

 

 

خرید سم عقرب کش پیگانیک

نحوه خرید سم عقرب کش را در این صفحه میتوانید مطالعه کنید