نیش عقرب چگونه است؟
نیش عقرب، در انتهای دم آن قرار دارد. شکل پایه نیش یا وزیکول، کروی است و به صورت خلفی به ستون فقرات باریک و خمیده به نام آکولئوس می رسد. وزیکول حاوی یک جفت کیسه غده ای است که اجزای مختلف سم عقرب را تولید و ذخیره می کند. آکولئوس مانند یک سوزن هیپودرم، توخالی و بسیار تیز است. یک جفت دهانه در نزدیکی نوک وجود دارد که زهر از آن ترشح می شود. هر کیسه زهر توسط مجرای زهر به یکی از دهانه ها وصل می شود. کیسه های زهر به طور ارادی کنترل می شوند. بنابراین عقرب می تواند مقدار سم را در هر نیش کنترل کند. بعضی عقرب ها هنگام نیش زدن هیچ سمی تزریق نمی کنند.
عقرب چگونه از نیش خود استفاده می کند؟
عقرب ها از نیش خود برای اهداف مختلف استفاده می کنند که عبارتند از:
- شکار
- دفاع
- جفتگیری
بدیهی ترین مورد استفاده از نیش، در شکار طعمه است. ابتدا طعمه توسط پدیپالپ ها (انبرک) محکم گرفته می شود و سپس طعمه ای که نمی توان با انبرک ها کشت، معمولاً یک یا چند بار نیش زده می شود تا بمیرد. عقرب های کوچک با استفاده از سم خود می توانند طعمه ای به اندازه خود را شکار کنند.
دومین مورد استفاده از نیش، در دفاع است، نیش عقرب از بسیاری از شکارچیان احتمالی جلوگیری می کند. استفاده از نیش به عنوان سلاح دفاعی را نمی توان دست کم گرفت.
سومین استفاده از نیش نیز هنگام جفتگیری است. در برخی مواقع دیده شده که عقرب های نر در هنگام جفتگیری، جنس ماده را نیش می زنند. به نظر می رسد که برخی عقرب ها دارای فرمون هایی هستند که ممکن است باعث عدم پذیرش آن ها از طرف جنس ماده شود، یا شناسایی گونه ها را در طول جفتگیری فراهم کند، بنابراین اهمیت نیش به این منظور تحقق می یابد.
آیا همه عقرب ها سمی هستند؟
همه گونه های عقرب سمی هستند.
برای حشراتی که عقرب ها مورد تغذیه قرار می دهند، تمام عقرب ها سمی هستند، زیرا این حشرات با یک نیش عقرب از پای در می آیند و می میرند. اما برای انسان تنها تعداد کمی از عقرب ها خطرناک و کشنده هستند. بیشتر آن ها در انسان، مانند زنبور عسل، درد و واکنش ایجاد می کنند. نیش عقرب ها بسیار دردناک است، اما خطری برای زندگی انسان ایجاد نمی کنند. فقط تعدادی از خطرناک ترین عقرب های دنیا می توانند موجب مشکلات شدید برای سلامتی و یا مرگ در انسان شوند.
زهر عقرب از چه ترکیباتی ساخته شده است؟
زهر عقرب از ترکیبات متنوعی تشکیل شده است که بیشتر آن ها مورد بررسی قرار نگرفته اند. سم یک عقرب ممکن است شامل چندین نوروتوکسین، هیستیمین، سرواتونین، آنزیم ها، مهارکننده ها و سایر ترکیبات ناشناخته باشد. هر یک از این ترکیبات برای یکی از اهداف عقرب از نیش زدن، تکامل می یابد.
سم همچنین ممکن است حاوی مخاط، نمک های مختلف، پپتیدها، نوکلئوتیدها و اسیدهای آمینه باشد. به دلیل اهمیت پزشکی چند گونه از عقرب ها، این نوروتوکسین ها هستند که بیشترین توجه تحقیقات را به خود جلب کرده اند. نوروتوکسین های بی شماری در زهر عقرب، اغلب به عنوان هدفی خاص در نظر گرفته می شوند. هر یک سلول عصبی، نوع خاصی از حیوانات را هدف قرار می دهد. برخی از نوروتوکسین ها ممکن است بیشترین فعالیت را در برابر حشرات داشته باشند، برخی دیگر ممکن است کشنده ترین نوع باشند و برخی دیگر ممکن است سلول های عصبی پستانداران را هدف قرار دهند.
زهر عقرب چه تاثیری بر قربانیان خود می گذارد؟
به نظر می رسد برخی از مؤلفه های موجود در زهر عقرب هیچ عملکرد دیگری جز ایجاد درد موضعی یا ناراحتی در قربانی ندارند. در قیاس با زنبورها، که از زهر و نیش برای دفاع از خود استفاده می کنند، فرض می شود که این عناصر به عنوان ترشحات دفاعی تکامل یافته اند. مانند زنبورهای عسل، سم برخی عقرب ها حاوی فسفولیپاز، آنزیم و هیستامین است که موجب رقیق شدن خون می‌شود.
سروتونین که باعث انقباض رگ های خونی در پستانداران است، توسط برخی عقرب ها نیز تولید می شود. سروتونین در حشرات باعث افزایش تحریک عضلات می شود. محققان دریافته اند که سروتونین موجود در سم عقرب باعث انقباضات رحمی می شود و باعث سقط در موش ها می شود. آن ها حدس می زنند که سروتونین، مسئول سقط های خود به خود در خانم هایی است که در سه ماهه اول خود دچار عقرب گزیدگی شده اند.
چندین آنزیم دیگر، که ممکن است مسئول واکنش های موضعی باشند، در خصوص زهر عقرب غرب آسیا، همی اسکورپیوسلپتریوس، شناخته شده اند. التهاب در محل نیش ممکن است به دنبال نکروز و ضخیم شدن پوست باشد. همچنین ممکن است تاول های بزرگ در اطراف محل نیش ایجاد شود.
به طور کلی، این موارد بسیار شبیه به گزیده شدن توسط عنکبوت های قهوه ای است. هدف ماده نوروتوکسین در زهر عقرب، سلول های محرک قربانی و در درجه اول سلول های عصبی است. نوروتوکسین ها به طور مشخص کانال های سدیم و یون پتاسیم وابسته به ولتاژ را روی غشای سلول عصبی هدف قرار می دهند. این عمل منجر به تغییر الگوی سلول عصبی و تجمع یون های سدیم یا کلسیم در داخل سلول می شود. نتیجه نهایی، انتشار گسترده انتقال دهنده های عصبی از بافت های درگیر است. این موارد به صورت متوالی بر اندام های دیگر تأثیر می گذارند. زیرا بافت های دیگر توسط انتقال دهنده های عصبی تحت تأثیر قرار می گیرند.
عقرب ها در جهان موجب مرگ چند نفر می شوند؟
نیش عقرب یک خطر شایع در بسیاری از نقاط جهان است. متأسفانه، گزارش های دقیق از اینکه سالانه چه تعداد نفر در جهان دچار عقرب گزیدگی می شوند وجود ندارد یا حتی دقیقاً هر سال چه تعدادی کشته می شوند.
با این حال، در برخی از کشورها، گزش عقرب یک تهدید جدی برای سلامت عمومی است. ماهیت بسیار سمی زهر برخی عقرب ها باعث می شود تا مردم برای ترس از آن ها دلیل خوبی داشته باشند. هزاران و شاید ده ها هزار مورد از موارد تأثیر نیش عقرب هر سال در سطح جهانی توسط متخصصان بررسی می شود. از این موارد، تعداد محدودی منجر به مرگ می شود. به طور کلی، این مطالعات فقط مواردی را مورد بررسی قرار می دهند که در مراکز درمانی پزشکی مورد توجه قرار می گیرند.
درمان نیش عقرب چیست؟
نیش بیشتر گونه های عقرب برای انسان خطرناک نیست. معمولاً نیش این عقرب ها به نیش زنبور عسل تشبیه می شود و به طور معمول، هیچ درمانی لازم نیست. فقط آرام باشید، استراحت کنید و 30 تا 60 دقیقه صبر کنید تا درد فروکش کند.
معمولاً تورم یا تغییر رنگ قابل ملاحظه ای در محل گزش عقرب به وجود نمی آید. بنابراین، ممکن است شما نتوانید محل دقیق گزش در کودکان کوچک را مشاهده کنید. فقط حدود 20 گونه از 1050 گونه عقرب شناخته شده دارای زهر است. زهر این گونه عقرب ها به اندازه کافی سمی است و می تواند باعث مرگ در انسان شود. این چند گونه عقرب کشنده، تنها در مناطق خاصی از جهان یافت می شوند.
برخلاف تصور عامه، نیش کشنده ترین عقرب ها هم کاملاً کشنده نیست. قربانیان ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کنند. آن دسته از قربانیانی که واکنش های موضعی یا واکنش های سیستمیک تهدید کننده زندگی را تجربه می کنند، بدون مراجعه به یک مرکز درمانی، بهبودی کامل و سریع را حاصل می کنند.
تمیز کردن محل نیش با صابون و آب، کمپرس سرد، بالا بردن اندام آسیب دیده تا بالاتر از سطح قلب و تجویز ضد درد برای درمان اولیه عقرب گزیدگی توصیه می شود. همچنین بسیاری از افراد از داروهای آنتی هیستامین خوراکی برای تسکین درد ناشی از نیش استفاده می کنند، اما ممکن است این موارد در صورت لزوم مراجعه به بیمارستان باعث خواب آلودگی و در نتیجه سردرگمی پزشک شود.
در هر صورت، مهم است که قربانی آرام بماند و سعی کند آرامش داشته باشد. به یاد داشته باشید که احتمال مرگ، حتی در اثر گونه های بسیار سمی، نسبتاً اندک است. اکثر افرادی که توسط عقرب گزیده شده اند در صورت مراجعه به پزشک و مراقبت های درمانی، در همان روز ترخیص می شوند.
روش های عجیب برای درمان نیش عقرب
- داروهای خانگی بسیاری برای نیش عقرب وجود دارد. بیشتر آن ها مضر نیستند، اما احتمالاً کمکی هم نمی کنند. برخی افراد معتقدند که گیاهان خاص، دارای قدرت درمانی هستند. قسمت هایی از این گیاهان ممکن است روی محل نیش اعمال شوند.
- برای به دست آمدن عصاره عقرب ها، آن ها را در روغن های متفاوتی قرار می دهند. از ماده به دست آمده به عنوان پادزهرهای عصبی استفاده می کنند.
- در بعضی کشورها، نوشیدن "چای عقرب" که با عقرب تهیه شده، رایج است. در برخی مناطق، عقرب ها به هر دو صورت پخته شده و یا خام خورده می شوند.
- آداب و رسومی در برخی کشورها وجود دارد که در آن قسمت نیش عقرب جدا شده و تحت عمل جراحی، زیر پوست قربانی کاشته می شود که این یک روش درمانی کاملاً غیر عادی وعجیب است.
استفاده از پادزهر عقرب
از پادزهر عقرب برای مدت زمان طولانی در معالجه تأثیر نیش عقرب استفاده شده است. با این حال، اثربخشی این پادزهرها اخیراً مورد آزمایش بالینی قرار گرفته است. پزشکان در مورد استفاده از پادزهرها نظرات مختلفی دارند. بسیاری از آن ها گزارش داده اند که پادزهرها در درمان گزش عقرب مؤثر نیستند. برخی دیگر ادعا می کنند که پادزهرها به طور قطع میزان مرگ و میر ناشی از نیش عقرب را کاهش می دهند.
برخی از مشکلات پادزهرها شامل روش تهیه آن، دوز توصیه شده و روش تزریق آن می باشد. پادزهرهای تولید شده از زهر خام (برای جداسازی سموم اختصاصی خالص نشده) بسیار مؤثرتر از پادزهرهای سم خالص هستند، در حالی که توانایی آن ها برای خنثی کردن سم کامل، که حاوی بسیاری از مولکول های بزرگ غیر سمی است، خوب است. فعالیت آن ها در برابر مولکول های سمی کوچکتر، سمیت کمتری دارد. در نتیجه، دوزهای واقعی، پادزهر لازم برای خنثی کردن اثرات یک نیش متوسط، 10تا 50 برابر مقدار توصیه شده بر روی برچسب است. علاوه بر این، پادزهرها اغلب به صورت عضلانی تزریق می شوند. تصور می شود که زهر از محل زخم زیر جلدی خیلی سریعتر از پادزهر جذب می شود. بنابراین زهر فرصت دارد تا اثرات خود را اعمال کند و توسط بدن خنثی شود قبل از اینکه پادزهر عمل کند.
آگاهی از روش های درمانی مختلف برای نیش عقرب بسیار مفید و هوشمندانه است. اما راه های دیگری نیز برای در امان ماندن از خطرات نیش عقرب وجود دارد. دفع عقرب ها از خانه و از بین بردن آن ها قبل از اینکه ما را نیش بزنند بسیار راحت تر از درمان نیش آن است. برای دفع عقرب از خانه از سم قوی ضد عقرب پیگانیک استفاده کنید.
خرید سم عقرب کش پیگانیک
