اطلاعات کلی در مورد عقرب ها

عقرب ها به کدام دسته از جانوران تعلق دارند؟

عقرب ها جاندارانی از رده عنکبوتیان هستند و طبقه آرکیندا را تشکیل می دهند. در حال حاضر بیش از 1800 گونه عقرب در دنیا شناخته شده است. این جانوران ترسناک را از کانادا تا آمریکای جنوبی و از جنوب اروپا و آسیای مرکزی تا آفریقای جنوبی و استرالیا، در سراسر جهان می توان یافت. در طبقه بندی های اخیر، عقرب ها به 15 تا 18 خانواده متمایز، تقسیم می شوند که در ادامه به بررسی برخی از آن ها پرداخته ایم:

1. خانواده عقرب آکراویدا Akravidae: تاکنون فقط نمونه های مرده از این خانواده عقرب، در اسرائیل یافت شده است.

2. خانواده عقرب بوسریوریدا: 15 جنس و 138 گونه از این عقرب وجود دارد که بیشتر در آمریکای جنوبی، آفریقای جنوبی، هند و استرالیا دیده می شوند.

3. خانواده عقرب باسیدا: باسیدا ها با 85 جنس و 892 گونه، بزرگترین خانواده عقرب هستند که به جز قطب جنوب و نیوزلند، در سراسر جهان گسترش یافته اند.

4. خانواده عقرب کربوکتونیدا: این خانواده، گروه دیگری از عقرب ها هستند که قبلاً جزء خانواده لوریدا رده بندی می شدند. 5 جنس، 18 گونه از کربوکتونیدا شناسایی شده که در آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی به ویژه در جزایر گالاپاگوس زندگی می کنند.

5. خانواده عقرب ککتیدا: که شامل 11جنس، 167 گونه ساکن در آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی می باشند.

6. خانواده عقرب کارلیدا: این خانواده عقرب، شامل 1جنس و 28 گونه می باشد و بیشتر در آسیای جنوبی و جنوب شرقی دیده می شود.

7. خانواده عقرب اسکورپیدا: 11 جنس، 83 گونه شناخته شده از این عقرب ها در اروپای مرکزی و جنوبی، سواحل مدیترانه ای آفریقا، آسیا، آمریکای مرکزی و جنوبی به چشم می خورند.

8. خانواده عقرب همیسکورپیدا: این خانواده ابتدا در میان عقرب های ایسکینوریدا گنجانده شده بود. 12 جنس که شامل 84 گونه از این عقرب ها می باشد، در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری سراسر جهان، به جز در آمریکای شمالی ساکن هستند.

9. خانواده عقرب لوریدا: لوریدا، خانواده ای از عقرب ها با 2 جنس و 4 گونه است که در ترکیه، عراق و سوریه، همچنین در یونان رایج هستند.

10. خانواده پسیوداکاتیدا: این خانواده از عقرب ها با 2 جنس و 2 گونه، در سراسر قاره آسیا از جمله در کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و لائوس زندگی می کنند.

11. ایسکورپیندا: خانواده ای دیگر از عقرب ها است که شامل خانواده دیپلوسنتریدا می باشد. این خانواده با 17 جنس که مشتمل بر 248 گونه می باشد در آفریقا، آسیا، استرالیا، و سراسر قاره آمریکا، ساکن هستند.

12. سوپراستیتیوندا: یکی دیگر از انواع عقرب ها هستند که تنوع زیادی ندارند. این خانواده عقرب تنها شامل 1 جنس و 1 گونه ساکن در جنوب غربی آمریکا است.

13. عقرب های تروگلوتایسیدا: خانواده عقرب های تروگلوتایسیدا، با 2 جنس و 3 گونه تروگلومورفیک، در بخش هایی از اروپا نظیر اسپانیا و فرانسه و بخش هایی از اکوادور و کلمبیا که در آمریکای جنوبی قرار دارند، یافت می شوند.

14. خانواده عقرب تیفلوکاتیدا: این خانواده که دربردارنده 4 جنس و 10 گونه تروگلومورفیک می باشد، مکزیک شرقی را به عنوان زیستگاه خود برگزیده اند.

15. عقرب های واجوویدا: این خانواده عقرب که دارای 16 جنس متشکل از 162 گونه می باشد، بیشتر در آمریکای شمالی و مرکزی یافت می شود.

مهمترین خانواده عقرب ها کدامند؟

تقریباً تمامی گونه های عقربی که از لحاظ پزشکی و داروسازی اهمیت دارند، به خانواده باسیداها متعلق هستند. این خانواده که دارای 900 گونه مختلف عقرب است، بزرگترین و متنوع ترین خانواده از عقرب ها به شمار می رود.

خطرناکترین جنس های عقرب متعلق به خانواده باسیداها عبارتند از:

 Androctonus، Buthacus، Buthus، Buthotus، Centruroides، Leiurus، Mesobuthus، Parabuthus و Tityus

هر چند اغلب گونه‌های عقرب خانواده باسیدا به رنگ های متمایل به زرد، قرمز یا قهوه ای دیده می شوند، اما در میان آن ها گونه های سیاه رنگ نیز وجود دارد. در بین سایر خانواده های عقرب، به ندرت می توان گونه شناخته شده ای را یافت که خطرناک بوده و باعث بروز واکنش های جدی در قربانی شوند. برخی از این عقرب های خطرناک که به خانواده ای غیر از باسیداها تعلق دارند عبارتند از، نبو nebo از خانواده دیپلوستنتریدا، همی اسکورپیوس Hemiscorpius و هترومتروس Heterometrus  متعلق به خانواده اسکورپیوندا و عقرب Bothriurus که در خانواده Bothriuridae جای دارد نیز تا حدودی خطرناک محسوب می شود.

شناسایی گونه باسیدا از سایر گونه های عقرب:

اگرچه شناسایی دقیق و طبقه بندی عقرب ها مبتنی بر خصوصیاتی است که تعیین تکلیف و شناسایی آن ها از طرف افراد عادی دشوار است، اما در اکثر موارد براساس برخی معیارهای ساده، تشخیص تمایز بین عقرب های خانواده باسیدا که از منظر پزشکی اهمیت دارد و سایر خانواده های عقرب ها، امکان پذیر است.

خصوصیات مورفولوژیکی

بدن عقرب توسط یک پوسته کیتینی احاطه شده است و می توان آن را به دو قسمت اصلی پروزوم که شامل سر و سینه می باشد و بخش اپیستوزوما یا همان بخش شکمی، تقسیم کرد. پروزوم، به صورت خلفی توسط صفحه ای به نام کاراپاس، پوشانده می شود.

یک جفت چشم متوسط در بالای کاراپاس واقع شده است. معمولاً در این عقرب ها یک جفت چشم جانبی نیز در طرفین بخش جلویی کاراپاس قرار دارد. در قسمت جلویی سر عقرب، یک جفت زائده دهانی و یک جفت پدیپالپ یا انبرک وجود دارد. پدیپالپ ها در قسمت های پایانی به شکل گیره هستند و عقرب از آن ها برای گفتن طعمه یا دفاع از خود استفاده می کنند.

بر خلاف اعضاء خانواده های دیگر، که دارای انبرک های بزرگتر هستند، عقرب های باسیدا معمولاً انبرهای باریکی دارند. بزرگترین گونه های عقرب، به خانواده اسکورپیوندا تعلق دارند. این عقرب ها می توانند به طولی بین 15 تا 20 سانتیمتر و وزنی معادل 32 گرم برسند. هترومتریوس سووامردامی و پندنیوس امپراطور دو مورد از بزرگترین عقرب ها هستند. این در حالی است که گونه های عقرب باسیدا، تنها حدود 2 تا 12 سانتی متر طول دارند و طول بدن بیشتر گونه هایی که از منظر پزشکی دارای اهمیت هستند بین 5 تا 9 سانتی متر متغیر است.

اندام زهرآگین

طول بدن عقرب ها متشکل از دو بخش مزوزوما و متازوم یا همان دم می باشد که با یکدیگر بخشی به نام اوپیستوزوما را تشکیل می دهند. به طور معمول، مزوزوما از 7 بخش و متازوم از 5 بخش که در انتها به نیش ختم می شود، تشکیل شده است. در انتهای دم عقرب بخشی به نام تلسون قرار دارد که به نیش خمیده ای ختم می شود. تلسون، بخش گرد پیاز مانندی است که یک جفت غده زهری در آن جای گرفته است. این غده ها توسط ماهیچه ای احاطه شده اند، انقباض ماهیچه سبب خروج سم از نیش عقرب می شود. زهر از طریق دو مجرا با دهانه های مجزا و نزدیک به هم، از نوک محدب نیش عقرب خارج می شود. عقرب در هنگام مواجهه با خطر، از دم انعطاف پذیر خود برای خم کردن تلسون به صورت قوس به سمت منطقه "سر" استفاده می کند. در این موقعیت، انجام حملات تدافعی راحت تر است و عقرب قادر به شکار طعمه های بزرگتر یا مقاوم تر خواهد بود.

مطالعات انجام شده در رابطه با عقرب ها نشان داده که این موجودات می توانند با توجه به شرایط موجود، مقادیر سم تزریق شده هنگام نیش زدن را تنظیم کنند. در شرایط غیر بحرانی با تهدید کم، عقرب ها از نیش خشک استفاده می کنند. نیش خشک به نیش بدون تزریق زهر اطلاق می شود. همچنین به نظر می رسد بسته به شدت تهدید، احتمال تزریق زهری با میزان سمیت کمتر یا بیشتر نیز وجود دارد. به نظر می رسد کنترل کیفی زهر و مقدار زهر تزریقی به صرفه جویی در میزان انرژی مصرفی توسط عقرب ها کمک می کند.

روش زندگی

عقرب ها جاندارانی شبانه هستند که بیشتر زندگی خود را در حالت عدم تحرک در مکان های مخفی می گذرانند. این مکان ها معمولاً شکاف هایی باریک هستند که عقرب ها به معنای واقعی کلمه خود را در آن ها فشرده می کنند زیرا عقرب ها به اینکه سطح بدنشان از بالا و پایین در تماس با سطوح مجاور قرار داشته باشد علاقه فراوان دارند.

از میان گونه های عقرب زمینی، برخی از آن ها در حفراتی که در خاک سست می‌کنند زندگی می کنند و برخی دیگر سوراخ هایی را که توسط حیوانات دیگر حفر شده به عنوان محل زندگی برمی‌گزینند.

از بین گونه هایی که از منظر پزشکی دارای اهمیت هستند، آندوکتونوس، لیریوس کوینکوستاکوس، باتوس اوکتانوس، مزوبتوس تامولوس و برخی از گونه های متعلق به گروه پارابوس، به عقرب‌های پوست درختی شهرت یافته اند. این عقرب ها زندگی در شاخ و برگ گیاهان را ترجیح می دهند و معمولاً در بالای سطح زمین، در زیر پوست مرکبات، در درختان توخالی، زیر برگ و غیره زندگی می‌کنند. چندین جنس از باسیدا، مانند ستروئیدز، بر روی پوست درختان زندگی می کنند و به دلیل این شیوه زندگیشان، غالباً در سکونتگاه های انسانی دیده می شوند.

دامنه زیستگاه هایی که عقرب ها در آن یافت می شوند، گسترده است. آنها در بیابان ها، چمنزارها، جنگل ها در مناطق معتدل، جنگل های بارانی، مناطق استوایی و حتی کوه های پوشیده از برف، زندگی می کنند. برخی از گونه ها در غارها یا در محوطه اطراف آن ها یافت می شوند. تنوع گونه عقرب ها با حرکت از استوا و قطب ها به سمت مناطق نیمه گرمسیری، به طور پیوسته افزایش می یابد و در مناطق گرم خشک موجود در این عرض های جغرافیایی، به بیشترین حد خود می رسد. بیشتر گونه های عقرب های خطرناک نیز در این خطه زندگی می کنند.

آیا پیشگیری از عقرب امکان پذیر است؟

پیشگیری از عقرب ها در مناطقی که این جانوران شیوع زیادی دارد، در درجه اول با اقداماتی انجام می شود که می توان در داخل و اطراف خانه انجام داد. زباله ها، تخته های چوبی یا دیوارهای دارای درز و شکاف، مکان های مخفی ایده آل برای عقرب ها هستند. در کشورهای گرمسیری به دلیل باز بودن درب ها و پنجره ها، عقرب ها و سایر حشرات می توانند بدون مشکل به فضای داخلی خانه راه پیدا کنند. در چنین شرایطی اقدامات ساده ای نظیر بستن درب و پنجره ها تا حدود زیادی مشکل وجود این آفات خطرناک را برطرف خواهد نمود. یک روش ساده دیگر که می تواند مانع از ورود عقرب به خانه ها شود یا حداقل ورود این موجودات را دشوار کند، نصب کاشی های لعاب دار صاف و بدون درز به شکل نواری در طراف دیواره های خارجی خانه است. کاشی ها باید از سطح زمین تا ارتفاع قرار گرفتن تمام پنجره ها، نصب شوند. عقرب ها قادر به بالا رفتن از چنین سطوح صاف و عمودی نیستند. با این وجود لازم است که کاشی ها به طور مرتب تمیز شوند و کاشی های شکسته شده در صورت وجود با کاشی های جدید جایگزین شوند.

یک اصل مهم در داخل خانه این است که هرگز لباس یا کفش های را به شکل توده ای در کف اتاق رها نکنید. در صورتی که در مناطق عقرب خیز زندگی می کنید، همیشه قبل پوشیدن لباس، آن‌ها را بتکانید و قبل از رفتن به رختخواب، آن را از نظر وجود عقرب های پنهان، بررسی کنید. پشه بند نیز ابزار محافظتی خوبی در برابر حمله عقرب ها در حین خواب، است.

عقرب ها دشمنان طبیعی مختلفی دارند. پرندگان و به ویژه مرغ ها، می توانند در کاهش جمعیت عقرب ها مفید باشند. استفاده از سموم عقرب کش نیز روش دیگری برای کنترل جمعیت عقرب ها است و می تواند به مهار این موجودات خطرناک منجر شود. اما برای خلاصی قطعی از شر عقرب های مزاحم باید از سم مختص دفع عقرب اسکورپیان کیلر استفاده کنید.

 

 

خرید سم عقرب کش پیگانیک

نحوه خرید سم عقرب کش را در این صفحه میتوانید مطالعه کنید